Onderneem jij genoeg actie om een pensioen op te bouwen?
Natuurlijk snap je dat het belangrijk is om pensioen op te bouwen. Toch zet het de meeste mensen niet aan tot actie. Het eindresultaat? Een pensioengat. Een term die jou vast niet onbekend is. Ruim 75% van de Nederlanders heeft een pensioengat. Een schokkend percentage, vind je ook niet? Hoe dramatisch de cijfers ook zijn en hoe vaak de overheid hier ook campagne over voert, ‘we’ komen niet van dat ene gat om dat andere gat te dichten. Wat houdt ons tegen?
“75% van de Nederlanders heeft een pensioengat.”
Wat zijn de oorzaken?
Eerst even de term ‘pensioengat’. Wat is het überhaupt? Simpel gezegd betekent het dat je niet voldoende geld hebt om een aangenaam leven te leiden na je pensioen. Jammer, want juist dán heb je zeeën van tijd om leuke dingen te ondernemen.
Het ontstaan van een pensioengat kan veel oorzaken hebben. Heb je veel verschillende werkgevers gehad? Ben je gescheiden? Of heb je minder dan 40 jaar gewerkt? Het is een kleine greep aan situaties, waardoor je (misschien) minder pensioen opbouwt. Op internet vind je talloze lijsten met mogelijke oorzaken. Handig, want zo zie je in één oogopslag of je je daarin herkent. Heb je dan ook daadwerkelijk een pensioengat? Nee. We leggen verderop uit waarom.
Hoe goed ken je jezelf?
En nu? Je vraagt je vast af of jij ook tot die 75% hoort. En áls dat zo is, dan wil je dat pensioengat dichten. Groot gelijk! Jammer genoeg loopt het juist op dit punt vaak vast. Aanpakken maakt plaats voor uitstellen. En daar zijn wij mensen ontzettend goed in. Jij vast ook. Gedragspsychologen hebben daar veel onderzoek naar gedaan. Wil je uitstelgedrag voorkomen? Leer dan je eigen gedrag beter te begrijpen, daardoor ga je betere financiële keuzes maken.
Een lezenswaardig boek hiervoor is ‘Net Iets Slimmer’ van Michiel van Vugt.
Over de toekomst nadenken vinden wij mensen namelijk erg eng. We associëren ‘ouderen’ eerder met ziekte, armoede en de dood. Niet met vrije tijd, golfen en reizen. Vrij pessimistisch vooruitzicht dus. Daarnaast toont neurologisch onderzoek aan dat ons brein geen onderscheid maakt tussen sparen voor later ‘voor mijzelf’ of ‘voor een volstrekte vreemde’. We kunnen ons niet of nauwelijks inleven in onze ‘bejaarde zelf’.
Wat ook meespeelt is delay discounting. Dit betekent dat als iemand kan kiezen tussen ‘vandaag 100 euro’ of ‘volgend jaar 200 euro’, dan kiest diegene voor ‘vandaag 100 euro’. In ons hoofd neemt de waarde van iets in de toekomst af. Daardoor zijn we ook niet graag bezig met ‘later’. We zien simpelweg de waarde er niet van.
Verder zegt hoogleraar Psychologie Victor Lamme dat onzekerheid over pensioen ook bijdraagt aan uitstelgedrag. Ook al verdiep je je niet in je pensioen, je weet dat er ‘gedoe’ over is. „Die onzekerheid creëert angst”, zegt Lamme. „Dat is een heel basale emotie. En als daar geen simpele oplossing voor is, denk je: wegwezen. Niet meer aan denken.”
Krijg inzicht
Het is duidelijk; verdiepen in je pensioen is niet leuk en vaak ingewikkeld. Daar hebben we psychologische verklaringen niet eens voor nodig. Zoals we al eerder beschreven, vind je op internet veel lijsten met mogelijke oorzaken van een pensioengat. Maar, als je je daarin herkent, dan wil dat niet direct zeggen dat je daadwerkelijk een tekort hebt. Daar komen uiteraard veel meer factoren bij kijken. Daarnaast is een ‘comfortabel pensioen’ erg persoonlijk. Dat ervaart iedereen anders. Juist daarom heb je iemand nodig die zich in jouw situatie verdiept. Daar help ik uiteraard graag bij. Inzicht geeft financiële rust en dat creëert emotionele rust.
Wil je inzicht krijgen in je pensioen? Neem dan contact met mij op via: e.bokma@sd-b.nl.